آب زندگی

جرداق از حیرت خود در نوشته های علی(ع)  سخن می گوید و مولانا مومنان را در تولای علی به شادی فرا می خواند.

ای گروه مومنان شادی کنید     همچو سرو سوسن آزادی کنید

سعدی ، استاد سخن خود را در عجز گفتار به عنوان مداح علی(ع)   می بیند.

کس را چه زور و زهره که وصف علی کند

جــــــــــــبار در مناقب او گفته "هل اتی"

و به قول شاعر معاصر : از تو در شگفت هم نمی توان بود.

پس سخن گفتن از علی (ع)  سخت است ، چه آنکه در اوج بلاغت باشی و یا همچو منی در کنه بطالت گردی.

و امروز این سخن نه از روی شناخت علی (ع)  که عمل به  حکم" اعرف الموده فی قلب اخیک بما له فی قلبک"(دوستی قلبی برادرت را از اندازه دوستی قلبی خودت نسبت به او بفهم. ) است و لا غیر

قال رسول الله صلی الله علیه وسلم: حب العلی(ع)  عباده

همانگونه که صدرا اشاره شد ، ابعاد بررسی علی (ع) را می توان در چند وجه مورد بررسی قرارداد ، لیکن اکنون می خواهم او را نه از ناحیت قدیس بودنش و نه از دید مذهب به نظاره بنشینم.

امروز علی(ع)  را در زمین و به عنوان نقشی که در فرش برای خاکیان ایفا نموده است مورد تفتیش قرار می دهم.

دنیای بشری با تنگناهای متعدد خود در همه اقشارش و با در نظر گرفتن معیارهای پیشرفت مادی و چه بل آنکه معنویش برای زندگی بدون دغدغه سخت و دشوار است. این قاعده در گذشته های دور به علت کمبود دانش و فرهنگ و در دنیای امروز و پیشرفته به دلیل فقر اندیشه و تتبع هماره به همین منوال بوده است. دنیایی که معیارهای پیشرفتش را در ثروت ، قدرت و مکنت معنا می کند زندگی را برای عناصری که از این سه اصل بی بهره اند سخت تر می کند

انبیا و اولیا در طی تاریخ برای بشارت به وجود روال و رویه ای متفاوت از این تنگناها ظهور کرده اند و ادبیاتی متناقض با معیارهای دنیای ثروت و قدرت را بیان داشته اند.

یمحق اللّه الربا و یربی الصدقات؛خداوند ربا را نابود می کند و صدقات را افزایش می دهد».سوره بقره – آیه 276 «

الْبِرَّ مَنْ آمَنَ بِاللّهِ وَالْیَوْمِ الآخِرِ وَالْمَلآئِکَةِ وَالْکِتَابِ وَالنَّبِیِّینَ وَآتَی الْمَالَ عَلَی حُبِّهِ ذَوِی الْقُرْبَی وَالْیَتَامَی وَالْمَسَاکِینَ وَابْنَ السَّبِیلِ وَالسَّآئِلِینَ؛نیکیِ کسی است که به خدا و روز بازپسین و فرشتگان و کتاب [های آسمانی ]و پیامبران ایمان آورده و مال خود را با اینکه آن را دوست می دارد به خویشاوندان و یتیمان و مسکینان و در راه ماندگان و سائلان و در [راه آزادی ]بردگان می دهد ». سوره بقره – آیه ١٧٧ «

آموزه های کتب آسمانی ، همه بر ناکارآمدی کارکردهای کوتاه مدت ، زودگذر و خالی از جاودانگی معیارهای دنیای اومانیستی تاکید دارند و پیروان را به خیرخواهی برای دیگران ، انفاق مال ، یتیم نوازی ، فتوت و اخلاق دیگرخواهانه  دعوت می کنند.

نگرشی بر این آموزه ها و بهره گیران و ممردان از آن نشان از دو مکتب در بین بشر خواهد داشت. عده ای که دنیا را محدود به زندگی دیداری دانسته و همه انذارها و تبشیرها را خیالی خام گرفته و بر مراد دنیا تاخته اند و عده ای که بر غیب ایمان داشته و سرای دیگری را سر منزل مقصود خود می بینند.

این که کدام گروه بیشتر از مواهب دنیوی بیشتر بهره برده اند را نمی توان به قضاوت نشست و اینکه در نهایت سخن کدامیک راه به سعادت خواهند بود نیز موضوع این مقال ما نیست ، لیکن دایره ی گروه اول محدودتر و لاجرما در مضیقه تر است و وسعت و اختیار و انتخاب در گروه دوم مقبولتر.

علی (ع) نمونه ی انسانی است که این روش را به نمونه ی عینی بیان می دارد و یسر زمینی ساختنش را برای پیروان نمایان می سازد.

علی (ع) به عنوان یک مثال در عالم واقع ، صله بخشی را به جای زراندوزی ، مردم داری را به جای حکمرانی ، روزه داری را به جای شکم پرستی ، قناعت ورزی را به جای شهوت پرستی و  تغییر مدار اومانسیتی به یزدان پرستی را معنا کرده و به عنوان پرچم دار فتوت ، عدالت ، سخاوت ، صداقت و ده ها عنوانی که در معیار دنیا محدود و کم بهره و در معیار اخری پر رنگ جلوه می کند ، تبدیل شد.

راه علی (ع) گرچه راه دینداریست لیکن راهیست که دنیا طلبان را در نتیجه ی عمل او که نامش را بر تارک انسانی نهاده است ، بلند آوازه کرده است.

و علی (ع)  از این جهت برای بسیاری قابل احترام است. او قابل احترام است ، آنجا که می جنگید مردانه بود ، آنجا که حاکم بود عادلانه بود ، آنجا که سخن می راند ، حکمتانه بود ، آنجا که زندگی می کرد ، یاورانه بود ، آنجا که خانه و کاشانه ای داشت ، پدرانه بود و آنجا که می مرد بلند نظرانه بود .

علی (ع) را در معیار رکوع و سجودش نمی دانم چه بلند مرتبه بود که زهاد و عباد را چه حال و حالتی بر تاریخ ، علی (ع)  را باید در نفس های گرم زندگی اش پیدا کرد. علی(ع)  را نه از کبره های جبین و نه از پینه های زانوانش شناخت که علی (ع)  بر مدار خرد و تاریخ بیشتر بهره جستنیست.

ای علی (ع) دری که به باغ بینش ما گشوده ای ، هزار بار خیبتریست.