آب زندگی

فرهنگ:     

 اشتراکات دو کشور به خصوص در قدمت ، تاریخ و تمدن و بزرگان عارف و ادیبی همچون حضرت مولانا ، نشان از شرقی بودن و اصالت داشتن رفتارها ، بایدها و نبایدها و هنجارهای قوم ترک دارد. حتما چند صباح اقامت گزینی در یک شهر نمی تواند ریشه ها و رویه های فرهنگی  یک کشور پرقدمت را که مشحون از آرا و نظرات متعدد است را کشف  کند ، لیکن در همین چند مشاهده ، چند نکته قابل فهم است:

الف) بر اساس این مشاهده ی مستقیم و دیگر مشاهدات غیر مستقیم اعم از بررسی احوالات کتابی و ثبتی و همچنین اخبار و اطلاعات سینه به سینه ، علی رغم نبود درآمد مکفی نسبت به هزینه های جاری و همچنین سرمایه های منقول و غیر منقول مردم عوام در اکثر کشورها منجمله ی مردمان کشور مزبور ، حرص و طمعی برای آینده ی و یا نارضایتی برای کار حاضر در مواجهات عمومی از خود نشان نمی دهند.

به جهت گرانی بیش از حد کلیه ی لوازم ضروری زندگی مثل سوخت ، حمل و نقل و غذا و حتی آب که همچون کشور عزیزمان به وفور و به صورت آب لوله کشی دسترسی به آن مقدور نیست ، زندگی جریان و شریان عادی خود را به صوری راحت تر و بی دغدغه تر از روزگار ما دارد. امنیت شغلی ، جانی و اقتضای زندگی به گونه ای است که مردم می توانند بدون توجه به مشکلات علی حده ی روزگار ما همچون دخالت های همه ی ارگان ها ، افراد و فرهنگ و سنن در یک کار اقتصادی ، تنها به دغدغه های اقتصادی و با شاخص ها و روش های خود بپردازند.

کوتاه سخن در توضیح این بند را با این جملات به پایان می برم که اقتصاد یک علم است با معیارها و شاخص های خاص خود که به صورت فرمول ریاضی وار قابل استحصال است ، لیکن به دلیل بهم ریختگی همه ی قواعد در کشور ما ،  امنیتی فکری و حداقلی برای کار اقتصادی و محیط تصمیم سازی باقی نمانده است، تا جاییکه جزیره ای کوچک به نام دبی ، امروز رقیبی جدی در منطقه برای پهنه ی سترگی به نام ایران گردیده است.

ب) به نظر می رسد ، اکراه دین داری در مردمان مستوجب زیان هایی است که نه تنها فایده ی آنرا خنثی می سازد ، چه بل آنکه اصل آنرا هدم می کند . اصولا کشور ترکیه و اکثر کشورهای دنیا و تا جاییکه ذهن و طبع سیاسی حقیر یاری می کند به جز سه کشور ایران ، اسرائیل و واتیکان در کلیات و کشورهای عربستان و عراق و پاکستان در موضوعات خاص روی به حکومتی لاییک کرده اند و لزومی نمی بینند تا قانونی را یا به صورت کامل از منابع دینی استخراج نموده و یا به شرع تطابق دهند. بنابراین رفتار و گفتار و کردار مردم بر اساس اصل اجماع می باشد. هر چند ممکن است برخی اوقات ، اجماع توسط اقلیت فریفته شده و به نوعی رای اقلیت بر اکثریت بچربد.

فارغ از موخره ی مذکور ، به نظر می رسد دین در کشور مزبور و در دیگر کشورهایی که اجبار و اکراهی برای رعایت آن نیست ، بهتر و محفوظ تر در نزد عاملان آن و در چشم ناظران آن محترم تر است ، لیکن سختی برای تحفظ آن مشکل تر می نمایاند.

مسائل مرتبط با اختلاط و حجاب در نزد سنین جوان که موتور محرکه کشورها و جوامع اند ، یکی از دغدغه هاست که برخی به افراط و برخی در تفریط آن مستغرق شده و از فعالیت اصلی خویش که شور و شعور است فاصله گرفته اند در حالیکه ، این قبیل مسائل شخصی در اکثر جوامع به خود مردم واگذار گردیده است و یا بر اثر افراطش عده ای در همان حال و حوالی مانده اند و یا در تفریطش از زندگی اجتماعی باز مانده اند و اما اکثریت با حل قطعی آن به مشکل جوامع سخت گیرانه ای مانند مرز پرگهرمان در این زمان گرفتار نگردیده اند و خود را در منجلاب اختفا نیانداخته اند.

من به تجربه ی چنین سفرها ، یادداشت ها ، فیلم ها و مستندات و دیگر رسیده های سینه به سینه ، دریافته ام که محدودیت ها و اجبارهای دینی در کشورهای مشابه ایران ، زیانی جدی به امورات دنیوی و اخروی مردم داشته است.

ج) توریست به خصوص در کشورهای پربازدید همچون ترکیه که در منطقه ی استامبول ، مسافران بسیاری را جای می دهد ، دارای اکرام خاصی است به آن جهت که مردمان منطقه می دانند که درآمد و زندگی ایشان از این راه تامین می شود و چاره ای جز نگاه ویژه به ایشان نیست.

د) بی تفاوتی به سرنوشت ها و سر در گریبان بودن انسانها را می توان هر آنچه بیشتر در غرب مشاهده کرد تا جایی که اکثر حال و قال انسانها به خود و مستغرق شدن در زندگی خویش است. این فرهنگ به صورت متداول و بر اثر زدوده شدن دین و شخصی سازی آن است که اجتماع و دین اجتماعی را از یاد برده است.

ه) فرهنگ ترافیکی مردم به خصوص احترام به رعایت حق تقدم و رعایت پیادگان به اولویت استفاده اتومبیل ها از خیابان و جاده ها  ، در خور تقدیر و استفاده است.

و) فرهنگ اقتصادی و جوهره ی کار و تلاش را می توان در اکثر مردمان مورد مشاهده به صورت ملموس یافت. تا آنجا که کار و تلاش ، جنسیت و سن و طبقه نمی شناسد و جنبش و فعالیت ولو به شرط زندگی و نه به دست آوردن رفاه بیشتر یک عمل پذیرفته شده در میان مردمان دنیای صنعتی و در حال پیشرفت است.

اقتصاد :

همانگونه که در آخرین بند بخش قبلی اشاره رفت ، کار و تلاش فرهنگی جای افتاده در میان اکثر ملل به غیر از کشورهای عربی نفت خیز گردیده است که متاسفانه شامل حال کشور ما نیز گردیده است. ترکیه نیز با بی بهره بودن از منابعی جهت خام فروشی ، رو به صنعت و تجارت آورده است و گرچه سطح رفاه و زندگی مردم عادی است لیکن رشد خوب اقتصادی ، وجود تکنولوژی در سطوح کشور و مرکز رفت و شد تجار و بازرگانان ، این کشور را در زمره ی اقتصاد های رو به پیشرفت در سال های گذشته پس از گذار از دوران سخت   سال های دور کرده است.

عبارت جالبی که توجه من را در مسجد تاریخی سلطان احمد که در نزدیکی بازار واقع شده است جلب کرد ، این عبارت با خط درشت و زیبا بود که :"الکاسب حبیب الله" و این کلام یعنی احترام به کار و سرمایه.

محیط زیست :

فهم صحیح محیط پیرامونی از گیاه و نباتات تا حیوانات و پاکیزگی شهر و علاقه به پایداری آن و طبیعتا تحمل سختی های این اقدامات برای شهر توریستی استامبول قابل استفاده در کشوری همسایه همچون ایران عزیز است.

می توان از دیدگاه های مختلف و با بیان های متعدد نسبت به بررسی و جایگاه یک کشور و منطقه پرداخت ، اما مهمتر از آن بهره ای است که باید از موضوع برد. به اعتقاد من ، انسان هیچگاه نباید مطالعه در احوال گذشتگان و هم سلکان خود ، رویه ها و روال های موجود در احوال مختلف را از اولویت خود خارج کند و به خصوص وقتی در جایی که انسان هایی حضور دارند ، به جای اخذ ایراد یا تکدر به مطالعه ی ایشان بپردازد و تعمق کند.