آب زندگی

تاکید رئیس جمهور منتخب انتخابات 1392 به رشد اقتصادی و کاهش رشد سرمایه گذاری از 8.7 به 1.2 در میان سال های 1384 تا 1390 که محتملا در دو سال آخر دولت دهم قابل ذکر نخواهد بود ، نشان از عزم جدید دولت تدبیر و امید برای بهره گیری از سرمایه خواهد داشت.

معاونت برنامه ریزی رئیس جمهور در خصوص پیش بینی بیع متقابل در بودجه 1393 ، رقم آماده و حاضر به کار کنونی را که بر اساس بلوکه شدن سرمایه های مالی ایران در اثر فروش نفت در کشورهای واسطه حاصل آمده است ، رقم نجومی 15 میلیارد دلار می داند که همه ی مصوبه های مورد نیاز را اخذ کرده و آماده ی اجراست و حدود 20 میلیارد دلار دیگر را در مرحله ی بعد از این رقم ، آماده ی سرمایه گذاری می خواند.

اما واحد اطلاعات اکونومیست در گزارش ماه فوریه 2013 بر پیش‌بین‌های قبلی خود تاکید کرده و اعلام کرد که سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در ایران طی سال گذشته چهار میلیارد و 150 میلیون دلار بوده است که این شاخص در سال جاری به یک میلیارد و 150 میلیون دلار خواهد رسید که 0.24 درصد تولید ناخالص داخلی است.اکونومیست می‌گوید که طی سال‌های آتی ورود سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در ایران افزایش خواهد داشت به‌طوری که انتظار می‌رود در سال آتی یک میلیارد و 230 میلیون دلار سرمایه مستقیم خارجی وارد کشور شود که 0.23 درصد تولید ناخاص داخلی است.اکونومیست انتظار دارد که در سال 93 اندکی بر سرمایه‌گذاری خارجی ایران افزوده شده و این رقم به یک میلیارد و 300 میلیون دلار یا 0.22 درصد تولید ناخالص داخلی برسد.به اعتقاد تحلیلگران اکونومیست میزان سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در ایران طی سال‌های 94 و 95 یکسان و معادل یک میلیارد و 800 میلیون دلار خواهد بود و این در حالی است که سهم این سرمایه‌گذاری از تولید ناخالص داخلی به تریب 0.26 و 0.23 درصد خواهد بود.سال 1396 سالی است که برای سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در ایران رقم دو میلیارد دلار پیش‌بینی شده است.

فرصت ها

 روند موجود در جهانی شدن و نقش شرکت های فراملیتی نشان می دهد که امروز نقش دولت ها در زمینه ی سیاستگذاری اقتصادی و میزان تاثیر گذاریشان بر روندهای موجود کاسته شده و در عوض نقش شرکت های بزرگ فراملیتی به نقطه ی مهمی رسیده است . حضور سرمایه گذاران از کشورهای متعدد در کشورهای مورد سرمایه گذاری ضمن اطمینان از وجود ثبات در آن کشور ، مستوجب آمایش سرزمینی در مناطق کمتر توسعه یافته گردیده و می توانند یاری گر دول در کاهش نرخ بیکاری ، شاخص فلاکت و فقر و افزایش تولید ناخالص ملی باشند.

تهدیدها

تقریبا همه ی کشورهایی که در دو سده ی اخیر با سرمایه گذاری خارجی مواجه بوده اند با کلمه ی استثمار و یا استحصار و تهدید و تحدید مرزهای فرهنگی ، سیاسی و اجتماعی خود روبرو گردیده اند.بدون شک خاطره ی سرنگونی دولت دکتر مصدق و تعویق انقلاب ایران به مدت 25 سال تا 1357 نتیجه ی طمع کشورهای سرمایه گذار برای منافع ملی شان بود.

همچنین به اعتقاد صاحب نظران، سرمایه گذاری خارجی با وجود تامین سرمایه در بلند مدت با ایجاد حالت انحصاری وممانعت از رقابت عملا موجب کاهش پس انداز و سرمایه گذاری در کشور در حال توسعه می شود؛ زیرابخش اعظم سود حاصل از سرمایه گذاری خارجی به جای سرمایه گذاری مجددازکشورخارج می‌شود. بعلاوه، درآمد این سرمایه گذاریها عاید گروههایی می شود که میل به پس انداز کمتری دارند و سرمایه گذاریهای خارجی به جای افزایش سرمایه گذاری موجب نقصان آن و با افزایش تقاضا موجب افزایش قیمتها می شود. دلیل دیگر مخالفان با سرمایه گذاری خارجی، دو قطبی شدن اقتصاد است. به این معنی که این سرمایه گذاریها باعث می شود تعداد محدودی از شاغلان در بخشهای مدرن اقتصاد مشغول شوند و ازدریافتی نسبتا خوب نیز برخوردار شوند. در نتیجه اختلاف میان دریافتی آنان با سایر شاغلان شدت می‌یابد. در اثر سرمایه گذاری خارجی منابع محدودازاحتیاجات اساسی به سمت تولید محصولات لوکس و مدرن که تنها نیاز گروه خاصی را برطرف می کند، منحرف می شود، بخصوص آنکه گرایش این سرمایه‌گذاریها به سمت مناطق شهری است و از این لحاظ، فاصله شهری و روستایی را افزایش می دهد‌. ضمن انکه تکنولوژی بکار رفته نیز از نوع تکنولوژی سرمایه طلب است و برای اشتغال در کشور های در حال توسعه که مشکل اصلی این کشورهاست، اهمیتی قائل نمی شود.

جمع بندی

امروزه تقاضا برای جلب سرمایه گذاری خارجی بیش از عرضه آن در دهکده ی جهانی است و صاحب نظران اقتصادی معتقدند باز بودن اقتصادی کشورها و از شروط پیشرفت اقتصادی و لازمه ی زندگی در دنیای صنعتی روزگار است اما ذکر این نکته ضروری است که پایبندی به حکمرانی خوب و ایجاد شرایط مناسب و پایش صحیح محیط ضامن بهره گیری از سرمایه های ورودی به کشور است.

آمارهای دیگری همچون نرخ ساعت مفید کار در ایران ، منازعات سیاسی ، فرهنگی و اجتماعی و دیگر شاخص های نامناسب در زمینه های فردی و کار تیمی و گروهی در ایران  ، نشان می دهد که لزوما سرمایه و پول مشکل اساسی در ایران نمی باشد و نمی توان انتظار داشت که با ورود سرمایه به ایران ، مشکلات تاریخی و موانع توسعه و پیشرفت در ایران مرتفع گردد.

مراجع

وب سایت حسن روحانی - http://rouhani.ir/

روزنامه شرق – ش 76مورخه  8-9-82- مصاحبه با دکتر خزایی معاون وزیر اقتصادsharghdaily.ir   http://

تاریخچه سرمایه گذاری مستقیم خارجی در ایران- حسن دلیری- http://www.aftabir.com

سایت مجله اکونومیست : www.economist.com   

مرکز آمار ایران - www.amar.org.ir   

بررسی سرمایه گذاری مستقیم خارجی در ایران- سیدعلیرضا موسوی ، مهنوش قائدی

بهکیش، محمد مهدی، اقتصاد ایران در بستر جهانی شدن، اپ اول، تهران، اپ سعدی، 1380.

وب سایت برنامه ی گفتگوی ویژه خبری شبکه دوم- 23- 9-1392- گفتگو با محمدباقر نوبخت معاون رئیس جمهور