مهین کلام
کتاب وعده ها و ترسیم ها
بخش اعظمی از کتاب مزبور به وعده های خالق به مخلوقان در خصوص نعمت ها و نغمت های حیات زندگی دنیوی و جاودانی اختصاص دارد. مثلا در جایی خدا و معبود مسلمانان ، رحمت را بر خود در خصوص کسانی که به او ایمان دارند مقرر كرده(انعام- 54) ، در جایی باغهایی با نهرهای روان را در زندگی اخروی به آنها وعده می دهد(آل عمران - 195) ، جایی وعده نوشانیدن زقوم در عقاب بدکاران می دهد(واقعه- 52) و در مواردی ترسیم نوع سخن بندگان مطلوب خویش را با خود نمایان می سازد(آل عمران- 190) همچنین است نشان دادن میزان نزدیکی خودش به آنها (بقره -186) و میزان اقتدار و عظمت خود (حشر- 21)
در واقع ترسیمی از سیمای خدا و وضعیت بندگان خوب و بد این خدای در کتاب مزبور قسمت اعظمی از کتاب را به خود مشغول می دارد. آیاتی که برخی از بزرگان دین ، همچون خلیفه چهار مسلمین (و امام اول مذهب تشیع) آنرا در تمام عمر به عنوان راهنمایی زندگی در ابتدای صبح قرائت و حتی اجر و پاداشی برای دیگرانی که آنرا قبل از فرائیض شبانه در نظر داشته باشند ، در نظر گرفته است.(آیات 190-195 آل عمران)
احکام و قوانین دینی
اما آخرین بند از این دسته بندی کتاب قرآن ، بیان احکام و دستورات دینی و اکثرا در قالب کلیات برای عمل کنندگان به دین اسلام است. کمترین درصد از محتوای کتاب را این احکام و قوانین در قالب مسائل زنان ، ارث ، جنگ ، نجاسات ، روزه و غیره است که بیشتر آنها نیز اولا در ابعاد کلی و ثانیا در جهت حمایت از اکثریت ستم دیده ای برای پاشداست حق آن گروه ضعیف برشمرده شده است، تا آنجا که درباره مهمترین فریضه روزانه مسلمان (نماز) به غیر از ذکر لزوم و پاداش انجام آن کمتر مساله ترتیب و موالاتی در خصوص آن دیده می شود.
پایان سخن آنکه در این مقاله سعی گردید بر اساس دانش بسیار کم نویسنده آشنایی مختصری در خصوص اسلوب کتاب دینی مسلمانان برای بررسی بیشتر توسط علاقه مندان گشوده گردد تا هم غیر متدینان به دین اسلام که یا همچون برمعاندان به بی حرمتی به کتاب راهی گشوده اند و یا در تصورات خود قرآن را کتابی صرفا اعتقادی می دانند ، مسیر جدید بگشاید و هم برای متدینان که بی گشودن قرآن دربست آنرا برای ثواب خوانده و چارچوبی برای اجرایش نمی سازند ، دنیای ساخته شود. تا قرآن مهجور نماند.
پانویس:
انعام- 54:
وَإِذَا جَاءكَ الَّذِينَ يُؤْمِنُونَ بِآيَاتِنَا فَقُلْ سَلاَمٌ عَلَيْكُمْ كَتَبَ رَبُّكُمْ عَلَى نَفْسِهِ الرَّحْمَةَ أَنَّهُ مَن عَمِلَ مِنكُمْ سُوءًا بِجَهَالَةٍ ثُمَّ تَابَ مِن بَعْدِهِ وَأَصْلَحَ فَأَنَّهُ غَفُورٌ رَّحِيمٌ ﴿۵۴﴾
و چون كسانى كه به آيات ما ايمان دارند نزد تو آيند بگو درود بر شما پروردگارتان رحمت را بر خود مقرر كرده كه هر كس از شما به نادانى كار بدى كند و آنگاه به توبه و صلاح آيد پس وى آمرزنده مهربان است
آل عمران – 195:
فَاسْتَجَابَ لَهُمْ رَبُّهُمْ أَنِّي لاَ أُضِيعُ عَمَلَ عَامِلٍ مِّنكُم مِّن ذَكَرٍ أَوْ أُنثَى بَعْضُكُم مِّن بَعْضٍ فَالَّذِينَ هَاجَرُواْ وَأُخْرِجُواْ مِن دِيَارِهِمْ وَأُوذُواْ فِي سَبِيلِي وَقَاتَلُواْ وَقُتِلُواْ لأُكَفِّرَنَّ عَنْهُمْ سَيِّئَاتِهِمْ وَلأُدْخِلَنَّهُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِن تَحْتِهَا الأَنْهَارُ ثَوَابًا مِّن عِندِ اللّهِ وَاللّهُ عِندَهُ حُسْنُ الثَّوَابِ ﴿۱۹۵﴾
پس پروردگارشان دعاى آنان را اجابت كرد [و فرمود كه] من عمل هيچ صاحب عملى از شما را از مرد يا زن كه همه از يكديگريد تباه نمىكنم پس كسانى كه هجرت كرده و از خانههاى خود رانده شده و در راه من آزار ديده و جنگيده و كشته شدهاند بديهايشان را از آنان مىزدايم و آنان را در باغهايى كه از زير [درختان] آن نهرها روان است درمىآورم [اين] پاداشى است از جانب خدا و پاداش نيكو نزد خداست
واقعه- 52:
لَآكِلُونَ مِن شَجَرٍ مِّن زَقُّومٍ ﴿۵۲﴾
قطعا از درختى كه از زقوم استخواهيد خورد
بقره -186:
وَإِذَا سَأَلَكَ عِبَادِي عَنِّي فَإِنِّي قَرِيبٌ أُجِيبُ دَعْوَةَ الدَّاعِ إِذَا دَعَانِ فَلْيَسْتَجِيبُواْ لِي وَلْيُؤْمِنُواْ بِي لَعَلَّهُمْ يَرْشُدُونَ ﴿۱۸۶﴾
و هرگاه بندگان من از تو در باره من بپرسند [بگو] من نزديكم و دعاى دعاكننده را به هنگامى كه مرا بخواند اجابت مىكنم پس [آنان] بايد فرمان مرا گردن نهند و به من ايمان آورند باشد كه راه يابند
حشر- 21:
لَوْ أَنزَلْنَا هَذَا الْقُرْآنَ عَلَى جَبَلٍ لَّرَأَيْتَهُ خَاشِعًا مُّتَصَدِّعًا مِّنْ خَشْيَةِ اللَّهِ وَتِلْكَ الْأَمْثَالُ نَضْرِبُهَا لِلنَّاسِ لَعَلَّهُمْ يَتَفَكَّرُونَ ﴿۲۱﴾
اگر اين قرآن را بر كوهى فرومىفرستاديم يقينا آن [كوه] را از بيم خدا فروتن [و] از هم پاشيده مىديدى و اين مثلها را براى مردم مىزنيم باشد كه آنان بينديشند (۲۱)
آیات 190-195 آل عمران:
إِنَّ فِي خَلْقِ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ وَاخْتِلاَفِ اللَّيْلِ وَالنَّهَارِ لآيَاتٍ لِّأُوْلِي الألْبَابِ ﴿۱۹۰﴾
مسلما در آفرينش آسمانها و زمين و در پى يكديگر آمدن شب و روز براى خردمندان نشانههايى [قانع كننده] است (۱۹۰)
الَّذِينَ يَذْكُرُونَ اللّهَ قِيَامًا وَقُعُودًا وَعَلَىَ جُنُوبِهِمْ وَيَتَفَكَّرُونَ فِي خَلْقِ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ رَبَّنَا مَا خَلَقْتَ هَذا بَاطِلًا سُبْحَانَكَ فَقِنَا عَذَابَ النَّارِ ﴿۱۹۱﴾
همانان كه خدا را [در همه احوال] ايستاده و نشسته و به پهلو آرميده ياد مىكنند و در آفرينش آسمانها و زمين مىانديشند [كه] پروردگارا اينها را بيهوده نيافريدهاى منزهى تو پس ما را از عذاب آتش دوزخ در امان بدار (۱۹۱)
رَبَّنَا إِنَّكَ مَن تُدْخِلِ النَّارَ فَقَدْ أَخْزَيْتَهُ وَمَا لِلظَّالِمِينَ مِنْ أَنصَارٍ ﴿۱۹۲﴾
پروردگارا هر كه را تو در آتش درآورى يقينا رسوايش كردهاى و براى ستمكاران ياورانى نيست (۱۹۲)
رَّبَّنَا إِنَّنَا سَمِعْنَا مُنَادِيًا يُنَادِي لِلإِيمَانِ أَنْ آمِنُواْ بِرَبِّكُمْ فَآمَنَّا رَبَّنَا فَاغْفِرْ لَنَا ذُنُوبَنَا وَكَفِّرْ عَنَّا سَيِّئَاتِنَا وَتَوَفَّنَا مَعَ الأبْرَارِ ﴿۱۹۳﴾
پروردگارا ما شنيديم كه دعوتگرى به ايمان فرا مىخواند كه به پروردگار خود ايمان آوريد پس ايمان آورديم پروردگارا گناهان ما را بيامرز و بديهاى ما را بزداى و ما را در زمره نيكان بميران (۱۹۳)
رَبَّنَا وَآتِنَا مَا وَعَدتَّنَا عَلَى رُسُلِكَ وَلاَ تُخْزِنَا يَوْمَ الْقِيَامَةِ إِنَّكَ لاَ تُخْلِفُ الْمِيعَادَ ﴿۱۹۴﴾
پروردگارا و آنچه را كه به وسيله فرستادگانت به ما وعده دادهاى به ما عطا كن و ما را روز رستاخيز رسوا مگردان زيرا تو وعدهات را خلاف نمىكنى (۱۹۴)
فَاسْتَجَابَ لَهُمْ رَبُّهُمْ أَنِّي لاَ أُضِيعُ عَمَلَ عَامِلٍ مِّنكُم مِّن ذَكَرٍ أَوْ أُنثَى بَعْضُكُم مِّن بَعْضٍ فَالَّذِينَ هَاجَرُواْ وَأُخْرِجُواْ مِن دِيَارِهِمْ وَأُوذُواْ فِي سَبِيلِي وَقَاتَلُواْ وَقُتِلُواْ لأُكَفِّرَنَّ عَنْهُمْ سَيِّئَاتِهِمْ وَلأُدْخِلَنَّهُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِن تَحْتِهَا الأَنْهَارُ ثَوَابًا مِّن عِندِ اللّهِ وَاللّهُ عِندَهُ حُسْنُ الثَّوَابِ ﴿۱۹۵﴾
پس پروردگارشان دعاى آنان را اجابت كرد [و فرمود كه] من عمل هيچ صاحب عملى از شما را از مرد يا زن كه همه از يكديگريد تباه نمىكنم پس كسانى كه هجرت كرده و از خانههاى خود رانده شده و در راه من آزار ديده و جنگيده و كشته شدهاند بديهايشان را از آنان مىزدايم و آنان را در باغهايى كه از زير [درختان] آن نهرها روان است درمىآورم [اين] پاداشى است از جانب خدا و پاداش نيكو نزد خداست
همه از دست غیـــــــر ناله کنند 
