هفت ويژگي انسان معنوي(پاره اي از گفت و گوي دين معنويت عقلانيت) اثر استاد مصطفي ملكيان و نقدی بر آن
نقدی بر گفتگوی فوق از نویسنده ی وبلاگ:
قول قرآن در مفلح بودن انسانهایی که سخنان را از هر دری شنیده و نیکش را عمل می کنند ، سرلوحه ی خوبی برای سنجش و معیار هر کلامی است. گفتار "هفت ويژگي انسان معنوي " که اثری آمیخته از اخلاق ، فلسفه و ادبیات بود را مطالعه و نقدی بر آن به ذهنم رسید که خالی از لطف نیست:
نخست آنکه رسم حوزه چنان است که هر گاه اعتبار سخنی را در علم الرجال مورد سنجش قرار می دهند ، به راوی و شخصیت او توجه دارد ، نویسنده گفتار احوال عجیبی را همچون دیگر فلاسفه ی تاریخ سپری کرده و از همنشینی مصباح تا سروش را تجربه کرده است که در نوع خود نشان از پراکنده فکری و طبعی ایشان دارد و شنونده را به وسواس در سخنان سره و ناسره وا می دارد
دوم ، به نظر قبل از ویژگی باید به تعریف پرداخت تا بتوان غایت القصوای انسان موصوف پی برد و سپس به نشانه های او اشاره کرد ، چرا که پایه ی مزبور مستحکم تر از اشارات به خصوصیات است
سوم برخی از مفاهیم مورد اشاره مثل "رضا" ، "تغییر ناپذیری" ، "هضم" ، "مسابقه با خویش به جای رقابت با دیگری" درست همان عواملی است که در کشورهای جهان سوم امروز مستوجب عقب افتادگی گردیده است و باید با وسواس بیشتری آنها را مورد استعمال قرار داد.
چهارم آنکه با دیدی از زوایه ی دیگری می توان برخی از بندهای زیر را مورد بررسی قرار داد: مثلا در خصوص مسابقه با خویش ، مسابقه با دیگران را در خیرات مورد نظر قرار داد(أُوْلَئِكَ يُسَارِعُونَ فِي الْخَيْرَاتِ وَهُمْ لَهَا سَابِقُونَ – مومنون آیه 6) یا در خصوص رضا دادن به تغییر پذیری سرنوشت اندیشید(إِنَّ اللّهَ لاَ يُغَيِّرُ مَا بِقَوْمٍ حَتَّى يُغَيِّرُواْ مَا بِأَنْفُسِهِمْ – رعد آیه 13) و یا در خصوص عدم تقلید و عاریت نگرفتن از دیگران باید استثنا را در نظر داشت که (يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ أَطِيعُواْ اللّهَ وَأَطِيعُواْ الرَّسُولَ وَأُوْلِي الأَمْرِ مِنكُمْ- نساء – آیه 59)
نهایتا آنکه عقل ناقص حقیر در مراوده با سخنان جزیل نویسنده و دیگر راویان علوم عینی و غیبی و طبیعی و دینی و غیره که از انسان سخن می گویند، همواره با تشکیک در اصالت شاکله و شامله ی سخن همراه بوده است ؛ چرا که ویژگی انسان به غیر از گوشت و پوست و چشم و ابروی دارای یک روح است و وَيَسْأَلُونَكَ عَنِ الرُّوحِ قُلِ الرُّوحُ مِنْ أَمْرِ رَبِّي وَمَا أُوتِيتُم مِّن الْعِلْمِ إِلاَّ قَلِيلًا ﴿اسراء- آیه ۸۵﴾
همه از دست غیـــــــر ناله کنند